Perditësimi i fundit September 13th, 2024 8:23 PM
Mar 21, 2016 Zani i Nalte Shkenca Komunikimi 0
nga Qani Sulku
Abstrakt
Sa e lehtë apo e vështirë është të ruash apo të përmirësosh imazhin pas një përbaltjeje me të drejtë apo pa të drejtë? Komuniteti Mysliman i Shqipërisë (KMSH), i vetmi institucion përfaqësues i myslimanëve të Republikës së Shqipërisë, çfarë roli luajti në paraqitjen e imazhit të fesë islame dhe të myslimanëve, nëpërmjet pjesëmarrjes së përfaqësuesve të tij në programet televizive gjatë trajtimit të temave të ndryshme, të cilat patën në fokus rastin Charlie Hebdo? Sa profesionistë u treguan drejtuesit e programeve në trajtimin e temave të tilla, për të mos qenë të një-anshëm, apo për të mos krijuar perceptime dhe qëndrime të gabuara? Nga të ftuarit në programet analitike, a pati nga ata që kishin ardhur me qëllimin për të përbaltur fenë islame dhe vetë myslimanët? Vetë emërtimi i temave bazë të programeve, a ishte i duhuri dhe i përzgjedhur me kujdes, apo kishte dhe emërtime temash që cenonin përkatësinë fetare të besimtarëve myslimanë? Këto janë disa prej pyetjeve, rreth të cilave do të përpiqem që të hedh dritë në këtë punim, duke vëzhguar, studiuar, krahasuar programet mediatike shqiptare të datës 7 janar 2015 e tutje, që patën si fokus të tyre rastin Charlie Hebdo dhe tema që ndërlidheshin me shkaqet që çuan në këtë akt tragjik.
1 – Hyrje
Ajo që ndodhi më 7 janar 2015, në redaksinë e revistës satirike “Charlie Hebdo” në Paris të Francës, ku u vranë 12 persona, ndër ta gazetarë dhe karikaturistë, dhe u plagosën 10 të tjerë, u pasqyrua dhe u analizua më pas, pothuajse në të gjithë botën.
Charlie Hebdo është një revistë franceze satirike javore, e njohur për tonin provokativ dhe trendin antireligjoz. Masakra që u krye në selinë e saj në 7 janarin e 2015-ës, u cilësua si hakmarrje ndaj karikaturave të saj ndaj profetit Muhamed.
Si në shumë vende të tjera evropiane dhe jo vetëm, edhe në vendin tonë, rasti Charlie Hebdo zuri një hapësirë të konsiderueshme mediatike, jo vetëm informative, por edhe analitike. Shumë programe televizive, si dhe shumë gazeta të përditshme, i kushtuan një rëndësi të veçantë këtij rasti. Programe televizive “Talk show” dhe të formateve të tjera, duke marrë spunto nga ajo çfarë ndodhi në redaksinë e revistës satirike në Paris, sollën para publikut shqiptar tema që kishin lidhje me terrorizmin, përplasjen e kulturave dhe qytetërimeve, harmoninë ndërfetare në Shqipëri, dialogun ndërfetar, ksenofobinë, terrorizmin, etj.
Hipotezat që ngre në këtë studim janë:
Media vizive dhe ajo e shkruar në Shqipëri, duke filluar që nga 7 janari 2015 e për tre javë rresht, pothuajse çdo ditë i ka rezervuar një hapësirë rastit në fjalë, temave dhe çështjeve që ndërlidheshin me Charlie Hebdo dhe shkaqet që mund të kenë çuar në këtë atentat. Këtu lind një pyetje:
Ngjarja e Charlie Hebdo-së iu adresua fesë islame dhe ndjekësve të saj, si dhe ndikoi negativisht në imazhin e fesë dhe të vetë myslimanëve në mbarë botën. Këtu lind një tjetër pyetje me nënpyetje që duhen qartësuar:
Këto janë disa prej pyetjeve, rreth të cilave do të përpiqem që të hedh dritë në këtë punim, duke vëzhguar, studiuar, krahasuar programet mediatike shqiptare të datës 7 janar 2015 e tutje, që patën si fokus të tyre rastin Charlie Hebdo dhe tema që ndërlidheshin me shkaqet që çuan në këtë akt tragjik.
Zgjodha pikërisht, që në fokus të punimit tim, të jetë imazhi i fesë islame në median shqiptare, duke marrë spunto nga rasti i Charlie Hebdo-së, pasi ky rast për disa kohë u kthye në temën dhe çështjen më aktuale ndërkombëtare, e duke qenë i tillë, edhe në vendin tonë, u shndërrua në çështjen e ditës për një periudhë tre javore, në diskutimet e sferave të ndryshme, në mediumet e ndryshme, e në veçanti në televizion dhe në shtypin e përditshëm. Shkaku tjetër, që më shtyu ta përzgjedh këtë temë, është drejtimi im i studimit në master shkencor: “Komunikim Ndërkulturor”. Ky studim sjell një risi, për sa i përket qëndrimit dhe qasjes së mediave shqiptare për tema që ndërlidhen me shkencën e komunikimit ndërkulturor, dialogut ndërfetar dhe imazhit mediatik të religjioneve.
Sipas mendimit tim, imazhi luan një rol shumë të rëndësishëm në komunikim. Ruajtjes dhe kultivimit të imazhit, çdo ditë e më tepër, i kushtohet rëndësi, qoftë në nivel individual, qoftë kolektiv, qoftë shtetëror apo jo. Mendoj se çelësi magjik për një imazh pozitiv është komunikimi i mirëmenaxhuar, duke pasur kujdes veçoritë e palës me të cilën kemi të bëjmë në lidhjet tona të përditshme apo sezonale, të afërta apo edhe të largëta. Për çështjen në fjalë, për imazhin e feve në përgjithësi, rol të rëndësishëm luan edhe dialogu ndërfetar dhe komunikimi ndërkulturor, si dy fusha të cilat të ndihmojnë për të njohur njëri-tjetrin dhe specifikat e gjithsecilit.
2 – Interpretim i programeve
Në këtë kapitull, do të mundohem të bëj një interpretim të përgjithshëm, në disa raste edhe të veçantë të programeve të përzgjedhura të këtij studimi, mbi disa veçori negative dhe pozitive, që shoqëruan bisedat dhe debatet mbi rastin Charlie Hebdo.
Programet që kam përzgjedhur, mbi të cilat do të paraqes një përqasje shkencore për tema të caktuara janë:
Programi “Tetë a Tetë” në A1 Report TV – 7 janar 2015
Programi “Tetë a Tetë” në A1 Report TV – 9 janar 2015
Programi “Tetë a Tetë” në A1 Report TV – 13 janar 2015
Programi “Top Story” në Top Channel TV – 15 janar 2015
Emisioni “Shqip” në Top Channel TV – 12 janar 2015
Emisioni: “Opinion” në TV Klan – 8 janar 2015
Emisioni “Opinion” në TV Klan – 19 janar 2015
Emisioni: “Oktapod” në Vizion Plus TV – 13 janar 2015
Emisioni: “Kapital” në Vizion Plus TV – 16 janar 2015
Emisioni “Tonight Ilva Tare” në Ora News TV – 13 janar 2015
Për sa i përket kohës televizive që iu kushtua trajtimit të rastit Charlie Hebdo dhe temave të ndryshme që ndërlidheshin me të, ja se si m’u përgjigjën disa prej personazheve që zhvillova intervistë me ta:
Hoxhë Ahmed Kalaja: “Është e vërtetë që kishte shumë trajtesa. Ne kemi prirje të qajmë më shumë hallin e tjetrit sesa hallin tonë. Po edhe mungesa se me çfarë ta mbushësh programin, ky është një problem tjetër. Charlie Hebdo ishte rasti i mirë për t’u trumbetuar, për t’u bërë zhurmë për diçka, ndërkohë mund të ketë pasur me dhjetëra raste të ngjashme të shpërndara nëpër botë, që mund të kenë marrë ndonjë cep gazete. Në Shqipëri trajtimin e këtij rasti në programet televizive e shoh si ekzagjerim”.[3]
Myftiu Ylli Gurra: “Mbetet në dorë të medias se, për sa kohë e mban në fokus një ngjarje apo ndodhi të caktuar, një lëvizje apo një dalje e qeverisë dhe e funksionarëve të lartë fetarë të një vendi për një rast që pati një jehonë jo kontinentale por ndërkombëtare. Ajo që mbetet për t’u vlerësuar në çështjen mediatike, qoftë vizive, qoftë të shkruar në Shqipëri, është mënyra apo këndvështrimi se si e shohim. Unë nuk e shoh të tepruar, vlerësim do ta quaja në sensin pozitiv interesimin e domosdoshëm për ta përcjellë qoftë në thelb se çka përmbante, apo cila ishte domethënia e vërtetë e kësaj pjesëmarrjeje, apo demonstrimin e një vlere që ka kombi shqiptar në Paris në janar të 2015. Njëherazi tërheqje e vëmendjes së opinionit publik për disa vlera që janë të mirëtrashëguara, pavarësisht se kemi jetuar një tmerr në komunizëm dhe ateizëm njëherazi për rreth tre dekada, me ia rikujtuar dhe rifreskuar shoqërisë sonë se, vlerat nuk mund të jenë dhe të mbeten imune, nëse nuk investohet nga shoqëria, qoftë ato religjioze në aspektin fetar mysliman dhe të krishterë, por edhe mosinteresimi i shtetit.”[4]
Dom Gjergj Meta: “Unë mendoj që këtyre temave u duhet kushtuar gjithmonë vëmendje dhe asnjëherë nuk është tepër. Terrorizmi kur shfaqet, i çfarëdo matrice që të jetë, është një e keqe që dëmton bashkëjetesën njerëzore, sidomos kur terrorizmi merr ngjyrime fetare, bëhet edhe më i rrezikshëm, për arsye se mbledh një urrejtje të themeluar shpesh në dimensionin shpirtëror të njeriut. Gjithë çështja mbetet jo te hapësira që i kushtohet, duhet të ketë hapësirë, por te drejtësia e trajtimit të të tilla çështjeve, personat që i trajtojnë në media, sa janë të aftë të jenë objektivë, të jenë të matur në gjërat që thonë dhe kompetentë. Pastaj harmonia dhe toleranca fetare nuk janë në kundërshtim mbi trajtimin apo debatin për këto çështje, përkundrazi, harmonia mund të përforcohet edhe më tepër. Fetë, duke u distancuar nga fenomenet ekstreme, nga dukuritë ekstremiste, kanë më shumë mundësi dialogu midis tyre për të mirën e bashkëjetesës.”[5]
Besnik Mustafaj: “…ishte e nevojshme. Nuk jam në gjendje të gjykoj nëse opinioni publik, konsumatori i këtyre mediave ishte po aq i interesuar, aq sa ishin redaktorët e gazetave apo drejtuesit e mediave, sepse nuk kemi një studim se çfarë pret publiku nga media, por gjithsesi ishte në koherencë me qëndrimet që mbajti media e vendeve të lira. Nuk është e tepërt, asnjëherë nuk është e tepërt. Shqipëria shquhet për harmoni ndërfetare, por nuk është imune. Ne kemi raste dramatike siç ka në Paris, në Londër e Kopenhagën, raste myslimanësh të radikalizuar, të devijuar nga doktrina myslimane, në këtë kuptim nuk ishte e tepërt, por informacioni nuk u drejtohet vetëm myslimanëve. Informacioni i mediave ishte për të gjithë opinionin publik.”[6]
3 – Konkluzione dhe rekomandime
Duke analizuar programet mediatike shqiptare, që kam përzgjedhur në këtë studim, koha e të cilëve në total ishte 1110 minuta, si dhe duke iu referuar autorëve të huaj dhe botimeve të tyre më të fundit si për shembull: Karen Armstrong, Religion and the History of Violence – botim i vitit 2015: Tarik Ramadan, Të jesh mysliman evropian – botim i 2011; Ferid Muhiq, Identiteti islam i Evropës – botim i 2014, etj., apo autorë shqiptarë si p.sh.: Artan Fuga, Stereotipa mbi identitetin fetar / Komunikimi në shoqërinë masive – botim i 2014, apo autorë të tjerë si Mustafa Nano dhe Ben Blushi, gjithashtu, edhe nëpërmjet intervistave që kam zhvilluar me specialistë të komunikimit mediatik, përfaqësues të Komunitetit Mysliman dhe Katolik, gazetarë dhe drejtues programesh televizive, drejtues të institucioneve të ndryshme, që ndërlidhen me kulturat dhe qytetërimet, arrita në disa përfundime, që do t’i shoqëroj më poshtë edhe me disa rekomandime përkatëse.
Bibliografia
Bela H. Banathy and Patrick M. Jenlink (2005): Dialogue as a means of collective communication. Kluwer Academic/Plenum Publisher, New York.
Jane Idleman Smith (2007): Muslims, Christians, and Challenge of Interfaith Dialogue. Oxford University Press.
Jonathan Magonet (2003): Talking to the other / Jewish interfaith dialogue with Christians and muslims, I.B. Tauris/London, New York.
Maire Byrne (2011): The names of God in Judaism, Christianity, and Islam, Pndar NZ. New Zealand.
Milan Vukomanovic and Marinko Vcinic, Religious dialogue in the Balkans: The drama of understanding.
Karen Armstrong (2015): Fields of Blood: Religion and the Histori of Violence. Penguine Random House. UK.
Tarik Ramadan (2011): Të jesh mysliman evropian, Logos-A. Maqedoni.
Ferid Muhiq (2014): Identiteti islam i Evropës, Logos – A. Maqedoni.
Artan Fuga (2014): Stereotipa mbi identitetin fetar, Komunikimi në shoqërinë masive. Tiranë, f. 335-363.
Erving Goffman: (1959): The Presentation of self in everyday life, Garden City, (edizione italiana, Bologna: II Mulino, 2011), f. 11.
Michael Kunzik (1997): Images of Natiosn and International Public Relations; Lawrence Erlbaum Associates- Publishers Mahwah, New Jersey, f. 1.
Kur’ani, Suretu Bekare, Vargu 256.
Saba Mahmood (2009): Religious Reason and Secular Affect: An Incommesurable Divide?” Qritique Secular? Blasphemy, Injury, and Free Scpeesh, f. 64.
Akademia e shkencave të RPS të Shqipërisë, Fjalor i gjuhës së sotme shqipe, Tiranë, 1980, f. 714.
Akademia Ndërkombëtare e Fikhut Islam, “Rreth lirisë së shprehjes së mendimit: rregullat dhe dispozita”, Vendimi nr. 176 (2/19) Emiratet e Bashkuara Arabe, 26-30 prill 2009.
Feja dhe kombi
htttp;//www.youtube.com/watch?v=DdZ9BnFAu1s&feature=youtube_gdata_player
Abdu Muhtar Musa, Bota myslimane karshi Perëndimit
http://www.onislam.net/english/politics/transnational/431049-muslim/world/and/west.html
shqip.com/2015/1/10/ Liria-e-shprehjes-vlen-më-shumë-se-të-gjithë-librat-e-shenjtë
http://www.e-zani.com/2015/01/12/charlie-te-e-gazetarise-shqiptare/
Tarek Mitri, Marrëdhëniet mes myslimanëve dhe të krishterëve
http://erasmusi.org/marredheniet-mes-myslimaneve-dhe-te-krishtereve/
A1 Report – Tete a Tete, Ksenofobitë, terrorizmi, kriza globale (7 janar 2015) https://youtu.be/S5auyrWHf2Q
A1 Report – Tete a Tete, A duhet te kete kufi për satirën (9 janar 2015)
A1 Report – Tete a Tete, Harmonia fetare e Shqipërisë në Paris (13 janar 2015)
Top Story, 15 janar 2015, – Top Channel Albania – Political Talk Show
Shqip, 12 Janar 2015 – Top Channel Albania – Political Talk Show
Opinion – A na kërcënon terrorizmi islamik– (08 janar 2015)
Opinion – Toleranca fetare, realitet apo mit– (19 janar 2015)
Emisioni ‘Oktapod” 13 janar 2015 http://www.youtube.com/watch?v=hi8e4uXtFsM&feature=youtube_gdata_player
Kapital – Bashkëjetesa mes besimeve. – 16 janar 2015 – Talk show – Vizion Plus
Tonight Ilva Tare “Islami, Evropa, Terrorizmi”
[1]. Intervistë me Dom Gjergj Meta, https://youtu.be/Sp3yySMqzHE
[2]. Intervistë me Prof. Mark Marku, https://youtu.be/bSj43qEJNVU
[3]. Interviste me hoxhë: Ahmed Kalaja, https://youtu.be/m3WKdpFq9Fk
[4]. Intervistë me myftiun e Tiranës: Ylli Gurra, https://youtu.be/So2zCerm9Xc
[5]. Intervistë me Dom Gjergj Meta, https://youtu.be/Sp3yySMqzHE
6. Intervistë me Besnik Mustafaj, https://youtu.be/nc5eR8c2e5w
Sep 13, 2024 0
Sep 11, 2024 0
Jul 02, 2024 0
Jul 02, 2024 0
Dec 03, 2018 0
Oct 23, 2017 0
Jun 28, 2017 0
Jan 31, 2017 0
Apr 01, 2022 0
Departamenti i Shkencave Islame në Kolegjin Universitar Bedër në bashkëpunim me Departamentin e Teologjisë dhe Kulturës, në Kolegjin Universitar Logos dhe Institutin Katolik të...Sep 13, 2024 0
nga Resul Rexhepi إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا...Nov 03, 2020 0
nga Nuredin Nazarko Abstrakt Ishte pak të thuash se ishte i gëzuar. Nuk ishte i gëzuar thjesht se nuk humbi zahiretë e mbledhura me mund, por që arriti të mposhtë...Jul 02, 2024 0
Prof. dr. Muhamed Mustafi Fakulteti i Shkencave Islame në Shkup Hyrje Në botën e fesë ekziston një koncept shumëdimensional dhe kozmopolit dhe për këtë arsye është shumë e...