Zani i Naltë – Zbulohet dokumenti i rrallë i vitit 1914 nënshkruar nga H. Vehbi Dibra

Zbulohet dokumenti i rrallë i vitit 1914 nënshkruar nga H. Vehbi Dibra

Dec 09, 2020 Zani i Nalte Editoriale 0

nga Dr. Genti Kruja

Gjatë hulumtimit në Arkivin e Shtetit prej disa vitesh vumë re se ekzistojnë qindra mijëra dokumente me vlera historike, ku paraqesin një interes të madh për studiuesti shkresat dhe dokumentet e personaliteteve të larta islame që nga pavarësia e deri në mbylljen e fesë me ligj në vitin 1967.

Një nga dokumentet e rralla ishte dhe dokumenti i nënshkruar, si Myftiu i Përgjithshëm i Shqipërisë Vehbi, ka një vlerë të madhe historike për historiografinë shqiptare. Kishte vetëm një vit e pak nga shpallja e pavarësisë, ku H. Vehbi Dibra, si një personalitet jo vetëm fetar, por edhe kombëtar, si Kryetar i Kongresit të Dibrës dhe Myfti i Dibrës, do të gjendej në krah të Ismail Qemalit në shpalljen e pavarësisë, duke u zgjedhur dhe Kryetari i parë i Kuvendit. Në vitin 1913 ai emërohet si Myfti i Përgjithshëm, titull të cilin e përdor në nënshkrimin e dokumentit të gjetur në Arkivin e Shtetit në Fondin e Komunitetit Mysliman. Në dosjen e këtij dokumenti, i vetmi i gjendur për vitin 1914, shkruhet se është një telegram dërguar nxënësve të Medresesë së Beratit.

Në këtë dokument të rëndësishëm shihet qartë thirrja për mbrojtje të atdheut, si një detyrë e rëndësishme, jo vetëm kombëtare, por edhe fetare. Vitet pas shpalljes së pavarësisë ishin plot trazira dhe mungonte stabiliteti politik, kishte kryengritje dhe pushtime të ndryshme, ku mungonte dhe organizimi shtetëror. Viti 1914 ishte gjithashtu dhe viti, ku pothuajse e gjithë bota kishte filluar Luftën (e parë) Botërore.

Dokumentit në origjinal është në osmanisht është i transkriptuar në shkronja latine nga studiuesi Mufid Yuksel dhe në shqip nga osmanologu Rrezart Mezani.

Le të jetë ky zbulim i këtij dokumenti një shtysë për studiuesit dhe historianët për një studim më të hollësishëm lidhur me këtë dhe dokumente të ngjashme.

Dokumenti dhe dosja e tij në Arkiv (AQSH):

Dıraç 2818 35 11

Berat’da talebe-i ulûmdan Yunus ve Rifat ahi 3 Mayıs 914 bugün müdafaa-i vatan her vazifeden ziyade meslek-i ilmiye teveccüh itdiğine bu babda ifa-yı tergiban ve teşvikan ile beraber bila tereddüd mücahedeye iştirak ve gayret ve hasbiyet-i diniye ve vataniye ibrâzına şitâb itmek lâzımdır.

4 Mayıs 914

Arnavudluk Müfti-i Umûmî, Vehbi

İmza

Durrës 2818 35 11

Nga nxënësit e dijes në Berat, Junus dhe vëllai Rifat, më 3 maj 1914:

Sot mbrojtja e atdheut, që i drejtohet profesionit të dijes më shumë se çdo detyrë, në lidhje me këtë, bashkë me nxitjen për ta çuar në vend (këtë përgjegjësi) kërkon të nxitohet në realizimin e detyrave fetare e atdhetare dhe pa nguruar të përpiqesh të marrësh pjesë në luftë.

4 maj 1914

Myftiu i Përgjithshëm i Shqipërisë, Vehbi (Dibra)

Firma